Η παιδική κακοποίηση αποτελεί ένα ζήτημα, οι συνέπειες του οποίου έχουν διάρκεια και επηρεάζουν και τη μετέπειτα ζωή του παιδιού, μετατρέποντάς το σε έναν ενήλικα που αντιμετωπίζει δυσκολίες σε διάφορες σημαντικές πτυχές της ζωής του.

 

Οι άνθρωποι που υπέστησαν κακοποίηση όταν ήταν παιδιά ενδέχεται να προβούν οι ίδιοι σε κακοποίηση παιδιών όταν ενηλικιωθούν.

Κύριες μορφές της παιδικής κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών

Σωματική κακοποίηση

Ψυχολογική κακοποίηση

Παραμέληση

Σεξουαλική παραβίαση

Οι Γονείς που κακοποιούν

Τα ευρήματα τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες δείχνουν ότι οι γονείς είναι άτομα με ιδιαίτερες ανάγκες για φροντίδα και στήριξη τόσο από κοινωνικούς φορείς, όσο και από ειδικούς ψυχικής υγείας. Μπορεί να χαρακτηρίζονται από:

Σοβαρές ψυχικές δυσκολίες (π.χ. πληρούν τα κριτήρια για ψυχιατρικές διαγνώσεις όπως, κατάθλιψη, διαταραχή προσωπικότητας, σπανιότερα ψυχωσικές διαταραχές).

Περιορισμένες νοητικές ικανότητες. – Σημαντική δυσκολία να ελέγχουν τον εαυτό τους και τις παρορμήσεις τους (κυρίως τις επιθετικές).

Συναίσθημα βαθιάς ανεπάρκειας για το γονεϊκό τους ρόλο και για την εικόνα του εαυτού τους γενικότερα.

Έντονες (ναρκισσιστικές) ανάγκες για εξάρτηση και προσοχή από τους άλλους, τις οποίες τείνουν να καλύπτουν χρησιμοποιώντας τα παιδιά τους ως πηγή φροντίδας. Έτσι, τα παιδιά τους αναλαμβάνουν να στηρίζουν τους γονείς, παραμελώντας τις δικές τους φυσιολογικές ανάγκες για φροντίδα και εξάρτηση (το λεγόμενο σύνδρομο “γονεοποιημένου παιδιού”).

Κακές σχέσεις με τους δικούς τους γονείς. Οι περισσότεροι γονείς που κακοποιούν έχουν υπάρξει θύματα ή μάρτυρες βίαιων σκηνών μέσα στις δικές τους οικογένειες.

Σε πρώτο επίπεδο, τα παιδιά πρέπει να διδαχθούν ότι κανείς, ακόμη και κάποιος που αγαπούν, δε θα πρέπει να τους ζητήσει να κρατήσουν μυστικό για φιλιά, αγγίγματα, αγκαλιές.

Δεν είναι ποτέ φταίξιμο του παιδιού αν κάποιος τα κακοποιήσει. Αν κάποιος τα αγγίξει με τρόπο που τα φοβίζει ή τα μπερδεύει πρέπει να το πουν. Τα συναισθήματα φόβου και σύγχυσης μπορεί να έρθουν για κάποιο άτομο και πριν ακόμη τα αγγίξουν.

Ψυχιατρικά – Ψυχολογικά χαρακτηριστικά του κακοποιημένου παιδιού

Τα παιδιά που κακοποιούνται ή και παραμελούνται παρουσιάζουν έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις. Κλαίνε πολύ εύκολα, είναι πολύ απαιτητικά και εμφανίζουν προβλήματα συμπεριφοράς. Ο όρος «παγωμένο βλέμμα» περιγράφει τη χαρακτηριστική έκφραση που έχουν. Στη σχέση τους με τρίτους είναι πολύ επιφυλακτικά στη σωματική επαφή και γενικά καχύποπτα. Φαίνεται επίσης ότι έχουν μια ετοιμότητα να αντιδρούν σε σημάδια κινδύνου ή έντασης από το περιβάλλον.

Η μελέτη της κοινωνικής συμπεριφοράς αυτών των παιδιών έδειξε ότι παιδιά που κακοποιούνται είναι λιγότερο κοινωνικά σε σχέση με άλλα, η συναλλαγή τους με τους άλλους δεν έχει φαντασία, ενώ παράλληλα οι αντιδράσεις τους δεν είναι σταθερές. Είναι προφανές ότι το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει το παιδί που κακοποιείται χαρακτηρίζεται από απόρριψη και επιθετικότητα, γεγονός που δεν επιτρέπει τη δημιουργία του διευκολυντικού εκείνου περιβάλλοντος που, κατά τον Winnicott, συντελεί στην ωρίμανση του παιδιού.

Σύμφωνα με τη μελέτη των Martin και Beezley σχετικά με την προσωπικότητα των παιδιών αυτών εντοπίστηκαν εννέα χαρακτηριστικά κριτήρια:

Μειωμένη ικανότητα για ευχαρίστηση

Σοβαρές διαταραχές προσωπικότητας

Μειωμένη αυτοεκτίμηση

Απόσυρση

Εναντιωματική συμπεριφορά

Μεγάλη διεγερσιμότητα

Ψυχαναγκαστικές τάσεις(Martin,Beezley ”compulsivity”)

Ψευδοενήλικη συμπεριφορά

Μαθησιακές δυσκολίες

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά και η σοβαρότητά τους δεν εξαρτώνται από τον τύπο και τη σοβαρότητα της φυσικής βίας. Το ψυχικό τραύμα που έχει προκληθεί στα παιδιά αυτά από το περιβάλλον της κακοποίησης είναι τόσο έντονο, ώστε να οδηγεί στη δημιουργία αυτών των χαρακτηριστικών, με αποτέλεσμα οι δάσκαλοι και οι συνομήλικοι να τα απορρίπτουν. Όπως είναι επόμενο, τα κακοποιημένα παιδιά έχουν αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους, με πιθανή πρόγνωση να συνεχιστεί αυτός ο φαύλος κύκλος σε όλη τους τη ζωή, με πιθανή εκδήλωση του φαινομένου στα δικά τους παιδιά και ούτω καθ’ εξής.

Τα παιδιά αυτά έχουν λιγότερους φίλους και αρκετά αναπτύσσουν διαταραχές συμπεριφοράς. Έχει επίσης περιγραφεί καθυστέρηση στην εξέλιξη του λόγου. Υποστηρίζεται, δηλαδή, ότι τα παιδιά δεν εμπιστεύονται το περιβάλλον τους για να μιλήσουν και επομένως η καθυστέρηση στην εξέλιξη του λόγου είναι αποτέλεσμα της μικρής πρακτικής και εξάσκησης εξαιτίας της παραμέλησης που υφίστανται τα κακοποιημένα παιδιά.

Ο Strogh έχει περιγράψει μια μορφή ψυχωσικής διαταραχής, τη λεγόμενη «τραυματική ψύχωση», σε παιδιά λανθάνουσας και προεφηβικής ηλικίας. Τα χαρακτηριστικά της είναι: μειωμένη ή έντονα διαταραγμένη σχέση με την πραγματικότητα και τους άλλους, καθώς και αλλόκοτη συμπτωματολογία. Τα παιδιά αυτά, που είχαν κακοποιηθεί πολύ νωρίς στη ζωή τους, παρουσιάζουν έντονη επιθετικότητα, ενώ παράλληλα είναι κατά περιόδους υπόδειγμα ή πολύ αγαπητά στους άλλους. Χαρακτηριστικά ο Strogh αναφέρει ότι τα παιδιά αυτά «δαγκώνουν το χέρι αυτού που τα ταΐζει», γεγονός που δηλώνει έντονη διαταραχή στη συμπεριφορά δεσμού.

Αντιμετώπιση κρουσμάτων κακοποίησης

Σε πρώτο επίπεδο, τα παιδιά πρέπει να διδαχθούν ότι κανείς, ακόμη και κάποιος που αγαπούν, δε θα πρέπει να τους ζητήσει να κρατήσουν μυστικό για φιλιά, αγγίγματα, αγκαλιές.

Όταν υπάρχει υποψία κακοποίησης

Ενημερώνονται οι αρμόδιες αρχές (εισαγγελέας, αστυνομία) και εάν χρειαστεί εισάγεται το παιδί στο νοσοκομείο προκειμένου, κατ’ αρχήν, να προστατευθεί η ζωή του και να αντιμετωπιστούν τα ιατρικά προβλήματα.

Αστυνομία (τηλ: 100)

Κέντρο Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας (τηλ: 197)

Μπορεί το παιδί ή κάποιος ενήλικας που γνωρίζει την κατάσταση να ζητήσει βοήθεια από άλλους οργανισμούς, όπως:

 

Χαμόγελο του Παιδιού (Τηλεφωνική Γραμμή SOS: 1056),

Ιατροδικαστική Υπηρεσία Αθηνών (τηλ: 210 3613340), Ιατροδικαστική Υπηρεσία Πειραιά (τηλ: 210 4177876),

Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων Υπουργείου Δικαιοσύνης (τηλ: 210 8701319),

Συνήγορος του Πολίτη (τηλ: 210 7289600),

Συνήγορος του Πολίτη-Κύκλος για τα δικαιώματα του Παιδιού (τηλ: 8001132000),

ΕΠΙΨΥ (τηλ: 801-801-1177),

Τμήμα Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (τηλ:1890, email: ccu@ath.forthnet.gr).

Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων «Άρσις» (τηλ: 210 8259880)

ΕΛΙΖΑ-Εταιρία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού (τηλ: 210 3231704, email: info@eliza.org.gr)

https://sxeseis-kai-sunaisthimata.com

πηγή