Η ιδέα της αίσθησης ευτυχίας, που έχει σχέση με το άθροισμα των στιγμών πληρότητας, προϋποθέτει την έννοια της πάλης: να προσπαθείς να είσαι κάθε φορά όλο και περισσότερη ώρα χαρούμενος, να καταφέρνεις κάθε μέρα να έχεις περισσότερες καλές στιγμές, να αγωνίζεσαι να ανακαλύψεις τη χαρά, να προσπαθείς να είσαι ευχαριστημένος όλο και πιο συχνά.
Εν ολίγοις, να ξέρεις ότι είσαι ευτυχισμένος χωρίς να ξεχνάς ότι δεν είναι παρά μόνο στιγμές και όχι μόνιμη κατάσταση: για λίγο, αισθάνεσαι ευτυχισμένος. Αν καταφέρει κανείς να δεσμεύσει αυτές τις στιγμές – υποστηρίζουν κάποιοι – θα μπορούσε μέχρι και να έχει την «ψευδαίσθηση» πως ΕΙΝΑΙ ευτυχισμένος τουλάχιστον μέχρι να τον επαναφέρει στην πραγματικότητα μια σκληρή ανατροπή.
Η ιδέα της ευτυχίας ως ικανότητα να υπομένει κανείς στωικά τις δυσάρεστες στιγμές που δεν μπορεί να αποφύγει, ανήκει επίσης σ’ αυτή την ομάδα, παραπέμπει δε σε μια αίσθηση ευτυχίας που έχει να κάνει με υπέροχες στιγμές ψυχικής ικανοποίησης. Τότε «αποφασίζει» κανείς πως οι οδυνηρές στιγμές είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για να προσεγγίσουμε τις άλλες, τις ευτυχισμένες στιγμές.
Η έννοια: «είμαι ευτυχισμένος» – αν δεχτούμε ότι κάτι τέτοιο υπάρχει-, ξεκινά από μια θέση εντελώς διαφορετική. Η ευτυχία αποτελεί εδώ μια κατάσταση λίγο-πολύ μόνιμη και λίγο-πολύ απομακρυσμένη από τις αντιξοότητες του «αντικειμενικού κόσμου», αν και δεν είναι σαφές από πού και ως φτάνει κανείς σ’ αυτήν την κατάσταση.
Πράγματι, η πλειοψηφία των ανθρώπων φαίνεται να συμφωνεί περισσότερο με την πρώτη ιδέα παρά με τη δεύτερη, την οποία συνήθως χαρακτηρίζει απλοϊκή – αν όχι κακοπροαίρετη ή παραπλανητική.
Ο περισσότερος κόσμος που παραδέχεται κάποιον βαθμό ευτυχίας στη ζωή του, λέει ότι δεν ΕΙΝΑΙ ευτυχισμένος, αλλά μπορεί να ΑΙΣΘΑΝΕΤΑΙ ευτυχισμένος μερικές φορές, ή κατά περιόδους. Θέλει μεγάλη προσπάθεια για να τους καταφέρουμε να παραδεχτούν πως υπάρχουν, τέλος πάντων, και οι «πιο τυχεροί» που ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ευτυχισμένοι περισσότερο καιρό.
Αυτήν την ιδέα επιβεβαιώνει η μαρτυρία όσων έχουν ζήσει ή εξακολουθούν να ζουν πολλές στιγμές χαράς και ικανοποίησης, και πολύ λιγότερες στιγμές αγωνίας και απόγνωσης. Αυτοί δηλώνουν ευτυχισμένοι, αιτιολογώντας το μ’ ένα είδος «συναισθηματικού μέσου όρου».
Εγώ, προσωπικά, δεν πιστεύω ότι η ευτυχία κορυφώνεται στις μεγαλειώδεις στιγμές, ούτε ότι οπωσδήποτε καταρρέει στις αντιξοότητες.
Κατά τη γνώμη μου, όσοι νομίζουν πως η ευτυχία αποτελείται από στιγμές, δεν έχουν ως τώρα καταφέρει να αφομοιώσουν την ιδέα ότι, ακόμα και οι κακές στιγμές αποτελούν μέρος ενός γενικού φαινομένου το οποίο δημιουργεί ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί κανείς να είναι ευτυχισμένος.
Για παράδειγμα, αν μπορούσες να βρεις το καλό μέσα στο κακό, αυτό θα σου επέτρεπε να αισθάνεσαι ευτυχισμένος ακόμη και στις δύσκολες στιγμές.
Ούτε φαίνεται ωφέλιμο να προσδοκάς την ευτυχία ως ανταμοιβή για κάποιο βαρύ τίμημα πόνου που πλήρωσες. Θα ήταν προτιμότερο να διαμορφώνεις μια πραγματικότητα που να σου επιτρέπει να νιώθεις ευτυχής χωρίς αυτό να εξαρτάται από την ανακούφιση των προηγούμενων κακών στιγμών σου.
Η αλήθεια είναι πως η αναζήτηση της ευτυχίας είναι έμφυτη στον άνθρωπο, είτε το ξέρουμε είτε όχι, όποιο όνομα κι αν της δώσουμε. Είτε την πούμε επιθυμία να περνάμε καλά, είτε δρόμο της επιτυχίας ή ανάγκη αυτοπραγμάτωσης, η αναζήτηση αυτή αποτελεί μέρος της ζωής μας και δεν την εγκαταλείπουμε ποτέ.
Και ανάλογα με την ιδέα που έχει ο καθένας γι’ αυτήν, θα ξεκινήσει αυτόν τον δρόμο όταν το επιθυμεί, όποτε του ‘ρθει ή όταν δεν θα έχει άλλη λύση.
Πηγή: απόσπασμα από το βιβλίο «Ο δρόμος της ευτυχίας» του Χόρχε Μπουκάι – εκδ. opera