Ας ξεκινήσουμε με έναν ορισμό της εξάρτησης: Εξάρτηση είναι η αδυναμία ενός ανθρώπου να ανταπεξέρχεται αποτελεσματικά στις ανάγκες του χωρίς τη βοήθεια κάποιου μέσου, το οποίο δεν είναι αναγκαίο για την πλειοψηφία των συνομιλήκων του στην κοινωνία που ανήκει.
Μέχρι τώρα το «μέσον» στο οποίο αναφερόμαστε είναι ένας άλλος άνθρωπος τον οποίο αποκαλούμε «σύντροφο». Όλοι όμως γνωρίζουμε ότι το «μέσον» ή το αντικείμενο της εξάρτησης δεν είναι απαραίτητο να είναι πάντα ένας άνθρωπος. Μπορεί να είναι και κάποια άλλα πράγματα. Μερικά από αυτά, όπως το αλκοόλ, τα ψυχοφάρμακα και τα ναρκωτικά είναι τοξικά. Δηλαδή βλάπτουν την υγεία μας.
Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που έχουν εξάρτηση από πράγματα που δεν βλάπτουν απαραίτητα τη σωματική ή την ψυχική τους υγεία, όπως ο αθλητισμός, η μουσική και τα διάφορα χόμπυ. Συνεπώς όταν μιλάμε για εξάρτηση, είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε ανάμεσα στην τοξική και την μη-τοξική εξάρτηση.
Στην τοξική το μέσον εξάρτησης φθείρει τη σωματική ή τη συναισθηματική υγεία του ατόμου και αναστέλλει την εξέλιξή του προς την αυτάρκεια. Κλασσικά παραδείγματα αποτελούν η ηρωίνη και το αλκοόλ.
Στην μη τοξική το μέσον εξάρτησης συνεισφέρει στη διατήρηση της σωματικής ή της συναισθηματικής υγείας του ατόμου και συντείνει στην εξέλιξή του προς την αυτάρκεια και την ολοκλήρωση της πραγμάτωσής του δυναμικού του. Σαν παράδειγμα, ας αναφέρουμε την αγάπη ενός ανθρώπου για το κολύμπι που μπορεί να τον οδηγήσει να γίνει χειμερινός κολυμβητής, με όλες τις ευεργετικές συνέπειες που μπορεί να έχει μια τέτοια δραστηριότητα.
Η διάκριση ανάμεσα στη τοξική και μη τοξική εξάρτηση μπορεί να επεκταθεί και στις σχέσεις που δημιουργούμε. Η τοξική μας οδηγεί σε σχέσεις που δεν μας αφήνουν να αναπτυχθούμε και μας ζημιώνουν. Στην περίπτωση αυτή δεν αγαπάμε αλλά είμαστε «τοξικομανείς της αγάπης». Ένας τέτοιος άνθρωπος πιθανόν να υιοθετεί μια υποχωρητική στάση μέσα στις σχέσεις του, μόνο και μόνο για να μην τον εγκαταλείψουν. Όπως είναι φυσικό, το αποτέλεσμα είναι να χάνει την εκτίμηση του συντρόφου του, μια και τον οδηγεί να πιστέψει ότι χωρίς την… αγάπη του θα καταρρεύσει. Παράλληλα, σαν κάθε άλλον τοξικομανή, όταν δεν έχει την καθημερινή του «δόση» αγάπης, εμφανίζει στερητικά συμπτώματα: Μελαγχολεί, νιώθει οίκτο για τον εαυτό του και αδρανεί.
Αντίθετα, η μη τοξική εξάρτηση μας οδηγεί σε σχέσεις που μας βοηθάνε να εξελιχθούμε και να αναπτύξουμε το δυναμικό μας.
http://sxeseis-kai-sunaisthimata.com
Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο «Έρωτας, Αγάπη και Εξάρτηση» του ψυχολόγου Γιώργου Πιντέρη – εκδ. Θυμάρι