Ο όρος «ανύπαντρη μητέρα» στο παρελθόν κουβαλούσε ένα στίγμα και ξυπνούσε εικόνες δυστυχίας, φτώχειας και εγκατάλειψης. Σήμερα, η εικόνα αυτή έχει αλλάξει αρκετά. Η ελληνική κοινωνία αποδέχεται πολύ ευκολότερα μια ανύπαντρη μητέρα και το παιδί της, το κράτος έχει δομές που τη βοηθούν, και τις περισσότερες φορές οι γιαγιάδες κι οι παππούδες υποστηρίζουν την κόρη και το εγγονάκι τους.

 

Αν είστε μια ανύπαντρη μητέρα, ωστόσο, ασφαλώς γνωρίζετε από πρώτο χέρι πόσο δύσκολο είναι να διαχειριστείτε ταυτόχρονα τα δικά σας πολύπλοκα συναισθήματα και τις αγωνίες του παιδιού σας – έστω κι αν έχετε πολλή υποστήριξη.

Ωστόσο, όσο πιο γρήγορα καταφέρετε να αποδεχθείτε την κατάσταση, τόσο καλύτερα θα είναι για εσάς και το παιδί σας. Αν λειτουργήσετε με τον κατάλληλο τρόπο, τότε η δυσκολία που θα βιώσει το παιδί δεν θα είναι μεγάλη. Αν λειτουργήσετε άσχημα, θα δημιουργηθούν τεράστια προβλήματα για την ομαλή ανάπτυξή του.

Καλό θα ήταν να δουλέψετε (μόνη ή με βοήθεια ειδικού) για τα παρακάτω:

Επεξεργασία και αποδοχή εγκατάλειψης:

Αντιμετώπιση ενοχών σε σχέση με παιδί

Θετική αυτοεικόνα

Θετική στάση σχετικά με την κατάσταση

Παράλληλα, προετοιμαστείτε για ορισμένες ευαίσθητες συζητήσεις που θα χρειαστεί να κάνετε με το παιδί.

-«Πού είναι ο μπαμπάς:»
Μόλις το παιδί είναι σε ηλικία που καταλαβαίνει και αρχίσει να αναρωτιέται γιατί δεν έχει πατέρα, θα πρέπει να κάνετε μια συζήτηση μαζί του – η οποία ίσως χρειαστεί να επαναληφθεί στο μέλλον. Στη φάση αυτή, πολλές μητέρες επιλέγουν να πουν ψέματα στο παιδί τους σχετικά με την έλλειψη του πατέρα (πχ. ότι πέθανε, ότι είναι μακριά, κα.). Τα ψέματα στο παιδί  όμως, δεν είναι ποτέ καλή ιδέα. Πρώτα απ’ όλα, αν ανακαλύψει κάποτε την αλήθεια, θα νιώσει και ότι εσείς το προδώσατε. Επιπλέον, έτσι θα ζείτε κι εσείς μέσα στην αγωνία. Όσο δυσάρεστη κι αν είναι η κατάσταση με τον βιολογικό πατέρα, μάλλον η καλύτερη ιδέα μακροπρόθεσμα είναι να το πάρετε απόφαση και να πείτε την αλήθεια.

Προσοχή όμως: δεν θα βοηθήσει το παιδί να εκφράσετε όλη σας την πικρία και την οργή για εκείνον, να τον βρίσετε, ή να τον παρουσιάσετε σαν θύτη κι εσάς σαν θύμα. Έτσι το παιδί θα σας βλέπει αδύναμη κι ανήμπορη και δεν θα νιώθει ασφάλεια μαζί σας. Προσπαθήστε να μιλήσετε ήρεμα, με απλά και λίγα λόγια, χωρίς συναισθηματικές υπερβολές.

– «Γιατί με εγκατέλειψε;»
Θα πρέπει να μιλήσετε στο παιδί σας με απλά λόγια για τις συνθήκες μέσα στις οποίες ήρθε στον κόσμο. Εξηγήστε του τι συνέβη με τον πατέρα του συνοπτικά και χωρίς να τον κατηγορήσετε. Τονίστε ότι ο πατέρας έφυγε, επειδή δεν μπορούσε να διαχειριστεί τις ευθύνες του σαν ενήλικος – κι όχι λόγω του παιδιού. Ο πατέρας εγκατέλειψε εσάς και τις ευθύνες του – όχι το παιδί. Όπως κι αν ήταν το παιδί, ο πατέρας θα έφευγε – δεν έχει καμία σχέση με την προσωπικότητα του παιδιού. Δυστυχώς, πείτε, κάποιοι άνθρωποι όταν δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα, το βάζουν στα πόδια – και αυτό είναι όλο.

-«Θα φύγεις κι εσύ;»
Τονίστε του ότι εσείς δεν είστε άνθρωπος που το βάζει στα πόδια. Εσείς το αγαπάτε, το φροντίζετε και θα είστε πάντα κοντά του. Επιπλέον, θα υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι στη ζωή του που θα το αγαπούν και θα το φροντίζουν (πχ. συγγενείς ή φίλοι). Είναι ένα υπέροχο παιδάκι και χαίρεστε που τώρα μπορείτε να το έχετε όλο δικό σας.

-«Τα άλλα παιδιά έχουν μπαμπά κι εγώ όχι»
Τέτοιου τύπου θέματα θα ανακύπτουν συχνά στη ζωή του παιδιού και είναι πολύ προτιμότερο να έχει την άνεση να σας τα εκφράσει. Αν σας νιώθει πολύ αδύναμη, θα προσπαθήσει να κρύψει ότι αισθάνεται άσχημα για να μη σας στενοχωρήσει κι αυτό θα είναι χειρότερο για εκείνο. Διαβεβαιώστε το ότι αντέχετε τέτοιες συζητήσεις και ότι μπορεί να μιλάει μαζί σας για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει.

Όταν προκύψει ένα τέτοιο θέμα, δώστε το χρόνο στο παιδί να εκφράσει τη στενοχώρια ή το παράπονό του (με λόγια, με ζωγραφική, με κλάματα, κλπ). Πείτε του ότι δεν υπάρχει λόγος να ντρέπεται ή να κρύβεται – εκείνο δεν φταίει σε τίποτα. Πείτε του ότι καταλαβαίνετε πως νιώθει άσχημα και μακάρι να μπορούσατε αυτό να το αλλάξετε αλλά δεν μπορείτε. Τονίστε ότι πρέπει να μάθετε να ζείτε και οι δύο με αυτό τον τρόπο.

Κάντε το να δει ότι κανένας άνθρωπος δεν τα έχει όλα. Όλοι οι άνθρωποι έχουν κάτι και δεν έχουν κάτι άλλο. Δώστε παραδείγματα (πχ. το παιδί σας δεν έχει πατέρα, άλλα παιδιά δεν έχουν μητέρα, άλλα παιδιά έχουν δύο γονείς που όλο τσακώνονται, άλλα παιδιά έχουν προβλήματα υγείας, κλπ). Τελικά, πείτε, σ’ αυτή τη ζωή πρέπει να απολαμβάνουμε αυτά που έχουμε και να μην ασχολούμαστε με αυτά που δεν έχουμε.

-«Τι να λέω όταν με ρωτάνε για τον μπαμπά μου;»
Όσο μεγαλώνει, τόσο πιο συχνά θα προκύπτει αυτό το θέμα. Κάποιες μητέρες προτρέπουν το παιδί τους να λέει ψέματα (πχ. «έχει πεθάνει», ή «είναι στην Αμερική»). Μια τέτοια εξήγηση για την απουσία του πατέρα μπορεί να ανακουφίσει το παιδί προσωρινά γιατί είναι ευκολότερο να πει κάτι τέτοιο παρά να μην μπορεί να πει τίποτα. Ωστόσο, έτσι διδάσκετε στο παιδί σας να κρύβετε πίσω από ψέματα κι αυτό είναι λάθος στάση. Τα ψέματα θα το κάνουν να νιώθει άσχημα για τον εαυτό του, και θα αγχώνεται μην αποκαλυφθεί. Επιπλέον, αν λέει ψέματα ή κρύβει την αλήθεια, τότε δεν μαθαίνει να την αποδέχεται.

Ανάλογα, λοιπόν,  με την πραγματική κατάσταση, προτείνετε στο παιδί μια απλοποιημένη, αληθινή εξήγηση και τονίστε του ότι πρέπει να το πάρει απόφαση και να λέει πάντα αυτό.

Ασφαλώς το να μεγαλώνεις ένα παιδί χωρίς πατέρα είναι δύσκολο. Ωστόσο, όσο πιο αρνητικά το βλέπετε, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται. Προσπαθήστε να το αποδεχτείτε και να το αξιοποιήσετε για να διδάξετε στο παιδί σας πώς να προχωρήσει στη ζωή του παρά την όποια απώλεια του. Μην ξεχνάμε – «ό,τι δεν μας σκοτώνει, μας κάνει πιο δυνατούς».

http://sxeseis-kai-sunaisthimata.com

Πηγή: Σοφία Ανδρεοπούλου, Ψυχολόγος – Οικογενειακή Θεραπεύτρια