Μια τέτοια συνθήκη σε οποιοδήποτε σπίτι είναι στενάχωρη και αποκαρδιωτική για τον κάθε γονέα. Το ζήτημα όμως είναι να βρεθεί ο κατάλληλος τρόπος δράσης μέσα στην οικογένεια, ώστε το νεαρό αυτό πλάσμα να βοηθηθεί και όχι να βυθιστεί περισσότερο. 

Ψυχολογικά Αίτια

Αναφέρω εντελώς επιγραμματικά χωρίς να μπω σε ανάλυση ότι ένα παιδί το οποίο στρέφεται στις ουσίες έχει κατά πλειοψηφία βιώσει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω γεγονότα, τα οποία αργότερα έδρασαν ως καταλυτικός παράγοντας για να αναζητήσει όμοιούς του και να βρεθεί κοντά σε ουσίες: 

  • Εθιστική συμπεριφορά από τον έναν ή και από τους δυο γονείς, σε κάποια περίοδο της ζωής τους. 
  • Υπερβολικός έλεγχος από γονέα, αυξημένες απαιτήσεις, υποτίμηση ή υπερπροστατευτικότητα προς το παιδί.
  • Επικριτικός, παρεμβατικός γονέας που δεν κάνει χώρο για να αναδυθούν οι επιθυμίες του παιδιού του.
  • Γονέας που έχει χτίσει τη ζωή του και την αξία του γύρω από το παιδί του – ζει για το παιδί του, αυτό νοηματοδοτεί τη ζωή του.
  • Γονέας ο οποίος δεν φροντίζει τον εαυτό του και βάζει πρώτα τους άλλους.

Είναι σημαντικό εδώ να ενημερώσουμε τους γονείς ότι το παιδί τους δεν το έμπλεξαν οι παρέες ούτε το παρέσυραν. Το παιδί αυτό έκανε τη συνειδητή ή ασυνείδητη επιλογή να πλησιάσει άτομα που κουβαλούσαν παρόμοιο σταυρό με εκείνο, έτσι ώστε να συσπειρωθούν ως ομάδα και να μειώσουν μαζί τον εσωτερικό τους πόνο.

Γι’ αυτόν τον λόγο οι παρέες που δημιουργούνται από χρήστες ουσιών είναι πολύ δύσκολο να σπάσουν. Ο ένας έχει μια βαθιά κατανόηση για τον άλλον και όλοι τους έχουν την ανάγκη να ακουμπήσουν κάπου, να αλληλοϋποστηριχτούν.

Η σκέψη ότι η οικογένεια δεν με αποδέχεται όπως είμαι, ή ότι δεν βλέπει τη δική της «τρέλα» παρά κυνηγάει εμένα που είμαι ο μόνος λογικός και γι’ αυτό πονάω τόσο, τους χαρακτηρίζει. Εν μέρει, έχουν δίκιο. 

Τα παιδιά των ουσιών είναι παιδιά ευαίσθητα στις ανάγκες των γονέων τους από μικρή ηλικία. Αντιλαμβάνονται και καταγράφουν τα λάθη που γίνονται επιμελώς. Συσσωρεύουν πόνο αν καταλάβουν ότι κάποιος ή και οι δυο γονείς δεν φροντίζουν τον εαυτό τους και τον γάμο τους και ο πόνος αυτός στην εφηβεία μετατρέπεται σε οργή.

Στην πορεία της ζωής του το παιδί αυτό θα στραφεί στη ζεστασιά των αδερφών του στην παρέα και θα αφοσιωθεί στην προσπάθεια να ντροπιάσει τους γονείς του εκφράζοντας έτσι την οργή και την απογοήτευση που έχει συσσωρεύσει, ευχόμενο μέσα του βαθιά μήπως επιτέλους κοιτάξουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη. 

Και ποιος καλύτερος και άμεσος τρόπος να ντροπιάσει κανείς την οικογένεια του και να καταστήσει τις προσπάθειες ανατροφής των γονέων του ως άχρηστες, από το να στραφεί σε ουσίες κι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. 

Μέσα από τον εαυτό του τιμωρεί τους γονείς του. Και μέσα του βαθιά πονάει από την τόση αγάπη που τους έχει και που δεν αντέχει να τους βλέπει έτσι. Έτσι αποφασίζει να λειτουργήσει αμφιθυμικά, αγαπώντας και μισώντας τους γονείς του ταυτόχρονα, καθώς καταστρέφει τον εαυτό του από τον πόνο και το άγχος που δεν μπορεί να διαχειριστεί. 

«Πότε θα αποφασίσουν οι γονείς μου να κάνουν κάτι για τον εαυτό τους»;

Γονική Aντιμετώπιση

Οι γονείς θα κάνουν καλά αρχικά να πάρουν ένα βήμα πίσω και να ελευθερώσουν το παιδί από τη δίκη τους ανάγκη να είναι αυτό καλά. 

Αυτή η ανάγκη είναι που τους δένει. 

Αν το παιδί έχει γίνει πλέον ενήλικας, θα πρέπει να το αφήσουν να βρει το δρόμο του ακόμη και αν αυτός ο δρόμος οδηγεί σε δυσάρεστα μονοπάτια. Οι γονείς θα πρέπει να αναζητήσουν βοήθεια ώστε να μπορέσουν να διαχειριστούν την αγωνία τους και τον πόνο τους καθώς πραγματοποιούν αυτήν την απελευθέρωση.

Η καλύτερη ευκαιρία που έχουν είναι να μπουν οι ίδιοι σε ψυχοθεραπεία ευελπιστώντας να δουν πια τον εαυτό τους και να φροντιστούν, στρέφοντας πια τον προβολέα μακριά από το παιδί. Η εργασία που έχουν να κάνουν – και είναι δύσκολη – είναι να φροντίσουν βαθιά τον εαυτό τους και τις σχέσεις τους μαζί με όσα κουβαλούν για τόσα χρόνια, και να επιτρέψουν έτσι στα παιδιά τους να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις για τη ζωή.

Η διαδικασία αυτή θέλει μόχθο και χρόνο, αλλά η εναλλακτική της είναι πολύ πιο επίπονη, με το να κυνηγούν οι γονείς εμμονικά τα παιδιά τους και να οδηγούνται σε επικούς καυγάδες και απαγορεύσεις. 

Οι παραπάνω προτάσεις απευθύνονται σε οικογένειες όπου το παιδί είναι ενήλικας και συμμετέχει σε ουσίες οι οποίες δεν απειλούν άμεσα τη ζωή του και δεν είναι συντριπτικά εθιστικές. Αν υπάρχει εθισμός σε ουσίες όπως η ηρωίνη, τότε προτείνεται προσπάθεια για εισαγωγή σε πρόγραμμα αποτοξίνωσης, παράλληλα με τη συμπαράσταση των γονέων και τη δική τους απόφαση να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία.

Το παιδί ουρλιάζει: «Γονείς, δείτε τον εαυτό σας, έχω ανάγκη να γίνετε επιτέλους καλά για να μπορέσω να προχωρήσω», οι γονείς θα απαντήσουν;

Πηγή: Μαρτίνα Αθανασίου – Ψυχολόγος